- Is de blockchaintechnologie achter de cryptomarkt een energieslurpende hobby van anarchisten die klassieke banken wantrouwen? Van dat imago wil kenner Niels van den Bergh af.
- Volgens de techexpert en ondernemer kan blockchain juist duurzaamheid bevorderen, mits je het centraal regelt.
- Wel betekent dat: weg met al dat energievretende rekenwerk van huis-, tuin- en keukencomputers.
- Lees ook: Goedkeuren van transacties met de bitcoin in VS even vervuilend als 6 miljoen auto’s, volgens milieugroepen – eis tot verbod op meer ‘mining’
De blockchaintechnologie achter de cryptomarkt staat niet bepaald bekend om zijn energiezuinige imago. Doordat talloze blockchain-systemen gebruikmaken van de zogeheten proof-of-work-methode, vragen zij computers een vrachtlading aan rekenkracht.
Een blockchain is in feite niet meer dan een digitaal logboek waarop transacties worden vastgelegd in een register. Het idee hierbij is dat transacties via een collectieve methode worden goedgekeurd en vastgelegd op het digitale logboek. Vele aan een specifieke blockchain gekoppelde computers maken dan ook continu berekeningen om transacties goed te keuren en dat vreet energie.
Blockchain ‘kan duurzaamheid bevorderen’
Niet zo’n beetje ook. The New York Times meldde in 2021 dat alleen al de bitcoin goed is voor 0,5 procent van het wereldwijde energieverbruik.
Uit Europees onderzoek van begin dit jaar bleek dat je 431,6 miljoen bomen moet planten om de geschatte CO2-uitstoot van de bitcoin in één jaar tijd te compenseren. De klimaatschade als gevolg van de handel in deze digitale muntjes is op sommige momenten zelfs groter dan de waarde van de munten, berekenden Amerikaanse onderzoekers eind vorig jaar.
Toch kan het ook anders, meent blockchainondernemer en -expert Niels van den Bergh van startup mintBlue, die de techniek juist inzet om duurzaamheid te bevorderen. Zo houdt zijn startup in real time bij hoeveel CO2 verschillende cryptomunten uitstoten. Business Insider zoekt hem op Amsterdam, waar zijn startup met vijf werknemers kantoor houdt naast het IJ, in kantoorpand De Walvis.
Van den Bergh stelt geïnteresseerden vaak de vraag wat er beter is voor het milieu: de trein nemen of het vliegtuig. "De trein, zegt iedereen dan. Klopt ook, maar als je er maar één iemand mee zou vervoeren, stoot je relatief juist veel CO2 uit. Het milieuvoordeel ontstaat pas als je veel mensen tegelijkertijd vervoert. Het draait dus om volumes en datzelfde geldt voor de blockchain. Je hebt blockchainnetwerken die heel weinig transacties kunnen verwerken, maar toch dezelfde CO2-afdruk hebben als netwerken die veel transacties kunnen verwerken."
Volgens Van den Bergh moeten we dan ook af van het idee dat blockchain decentraal geregeld is. "Van cryptoliefhebbers hoor je dat de belofte van blockchain is dat iedereen zijn eigen data kan verifiëren. Ik vind dat super inefficiënt. Je moet dan heel veel huis-, tuin- en keukencomputers laten draaien voor weinig transacties. En dat alles onder het mom van decentralisatie. Wist je dat het woord 'decentralisatie' nul keer in de oorspronkelijke whitepaper van de bitcoin staat? Dat is er ingeslopen door anarchistische types, die geen banken en overheden vertrouwen."
De ondernemer ziet liever dat de blockchainwereld toewerkt naar een meer centrale benadering. Dus niet allemaal aparte computertjes die berekeningen maken, maar één netwerk van bijvoorbeeld tien professionele datacenters, die elkáár controleren. "Zou je dat doen, dan krijg je een veel efficiënter netwerk met bijna dezelfde prijzen en kwaliteit als Google en Amazon. Het is alleen wel de antithese van wat veel blockchain- en cryptoadepten willen."
Toch verwacht Van den Bergh dat het uiteindelijk die kant uit zal gaan met de bredere toepassing van blockchaintechnologie. "Kijk maar naar het internet. Tegenwoordig maken we massaal gebruik van het TCP-netwerk, maar eind jaren '80 was dat slechts één van de vele smaken die computers met elkaar verbonden. Dan kon je elkaars website soms niet lezen, omdat je gebruikmaakte van een ander internet."
Blockchain zonder huis-, tuin- en keukencomputers
Met zijn startup mintBlue probeert Van den Bergh het pad naar een centrale benadering van de blockchain te plaveien voor ondernemingen. Zijn bedrijf koppelt de administratie van klanten aan een blockchain en werkt voor data-opslag samen met grote datacentra in Duitsland, Spanje en Canada. Door de huis-, tuin- en keukencomputers te laten voor wat het is en met grote partijen te werken, stelt Van den Bergh schaalvoordelen te kunnen behalen.
"In een simulatie eerder dit jaar wisten we een record te schrijven", zegt de ondernemer, "door bijna 55 miljoen transacties in 24 uur te kunnen doorvoeren. Dat is iets meer dan wat een partij als Adyen doet. Per seconde ging het om 635 transacties. Ter vergelijking: Bitcoin Core doet maar zes transacties per seconde. De CO2-uitstoot die we per transactie zouden hebben, bleek 1,5 gram te zijn. Dat is iets minder dan een pintransactie, die 5 gram CO2 kost. Blockchain kan dus best duurzaam zijn, als je het maar op schaal toepast."
Maar waarom zou je als organisatie je administratie op de blockchain willen zetten? Om een rem te zetten op iedere mogelijkheid om te frauderen, stelt de ondernemer.
Omdat mintBlue gegevens in een blockchain zet, kunnen die data naderhand niet meer gewijzigd worden, legt hij uit. “Door met de blockchain te werken, kunnen bedrijven een onveranderbare, gezamenlijke boekhouding hebben, waarin iedereen notities toevoegt: wat projecten hebben gekost, welke regels er waren en hoeveel CO2 er is uitgestoten. Medewerkers kunnen dit niet later aanpassen, ook niet als er een boekhoudkundig onderzoek komt. Frauderen wordt dus vrijwel onmogelijk.”
Wat je er volgens Van den Bergh voor terugkrijgt als organisatie is een transparant imago. Deze transparantie kan volgens de ondernemer goed te pas komen bij bijvoorbeeld donatiefondsen. “Er is veel wazigheid over donaties. Vaak weet je niet precies wat de impact is van je donatie. Je moet maar vertrouwen dat een bedrijf je geld wel besteedt. Wij regelen dat je bij en donatie precies kunt traceren waar het geld naartoe gaat.”
MintBlue werkt bijvoorbeeld samen met een paar donatiefondsen voor het planten van bomen in Zuid-Amerika. Als een aangesloten boer in Zuid-Amerika een boom plant en dus een order heeft verwerkt, zet of zij hij die in de gezamenlijke boekhouding, legt de ondernemer uit. De boer geeft de locatie door en maakt bijvoorbeeld een foto. Het idee is dat de hele keten dit doet bij iedere transactie. “Zo krijg je uiteindelijk een transparant pad van herkomst en kun je dus voor iedere uitgegeven euro zien waaraan deze is gespendeerd.”
Blockchain gebruiken voor je administratie betekent overigens niet dat Jan en alleman in je bedrijfsgegevens kunnen kijken, benadrukt de ondernemer. "Alleen jij als bedrijf hebt de digitale sleutel."
Nieuwe, groene EU-wet voor grote bedrijven
Grote bedrijven met meer dan 250 medewerkers en een omzet van meer dan 40 miljoen euro per jaar worden vanaf 2024 geconfronteerd met de aanstaande EU-richtlijn duurzaamheidsrapportage door ondernemingen (CSRD). Deze wet, onderdeel van de Europese Green Deal, houdt in dat bedrijven gedetailleerd verslag moeten afleggen over hoe zij kwesties als milieu-, sociale en mensenrechten in hun bedrijfsketen vormgeven.
Van den Bergh denkt dat een blockchainopzet zoals die van zijn startup goed van pas kan komen voor bedrijven met een rapportageverplichting. "Straks moeten grote bedrijven, zoals Ahold, opeens instaan voor de CO2-uitstoot in hun hele waardeketen. Wat je niet wilt is dat er ergens in de keten mee gesjoemeld wordt, want je bent zelf als bedrijf verantwoordelijk."
